Onze westerse 'mes-visie'

We starten bij yin en yang. De begrippen yin en yang zijn Chinees, afkomstig uit het oude China. Het vindt zijn oorsprong in het dal, de vallei. Wanneer de zon schijnt wordt de ene kant van de vallei belicht, dit is de yang-zijde, de andere kant is in schaduw gehuld, dit is de yin-kant.
Wat doen wij met ons westerse denken? Wij nemen een mes en snijden yin en yang van elkaar los: "dit is yin, dat is yang". Eens we aparte eenheden hebben, yang enerzijds, yin anderzijds, kunnen we ze elk afzonderlijk gaan bestuderen, analyseren.

We staan even stil bij deze 'mes-visie'. Hoe bestudeer je een konijn? Je snijdt het open en kijkt wat erin zit: maag, darmen, hart, spiervezels, en zo voort. We hebben wel geen konijn meer, we hebben een lijk. We hebben geen konijn bestudeerd, maar een dood dier.

We passen even onze 'mes-visie' toe op een magneet. Een magneet heeft een noord- en een zuidpool. We gebruiken een staafmagneet, een didactisch exemplaar met één kant rood en één kant zwart geschilderd. Dan nemen we 'ons mes', in dit geval een ijzerzaag, en we zagen de staaf op de scheiding (tussen rood en zwart) midden door. En wat hebben we dan? Een rood stuk, de noordpool van de magneet, en een zwart stuk, de zuidpool (of is het net andersom, het doet er niet toe). Vervolgens gaan we experimenteren. Oei, ons experiment is mislukt: het rode stuk is geen noordpool maar een volwaardige magneet met een noord- en een zuidpool, net zoals de oorspronkelijke staafmagneet (zij het iets minder krachtig). En ook het zwarte stuk, onze zuidpool, is geen zuidpool maar ook een volwaardige magneet.
Blijkbaar is er iets aan de hand met ons 'mes', of - beter gezegd - met het procédé van snijden, van scheiden.

We keren heel even terug naar de eerste zin van dit artikel: 'De begrippen yin en yang zijn Chinees'. Dit is niet correct, er zijn geen twee begrippen, het is één begrip yin-yang. Net zoals we onze magneet niet kunnen scheiden in een noord- en een zuidpool, kunnen we yin-yang niet scheiden. Ze horen samen. Het is trouwens geen statisch geheel, maar een dynamische wisselwerking tussen beiden.

Er is iets aan de hand met onze 'mes-visie'. Waar gaat het fout? Om te analyseren moeten we scheiden, een gedeelte afscheiden van het grote geheel (alles is met alles verbonden, in wezen is 'het grote geheel' dan ook niets minder dan het ganse heelal. Hoe ga je dit bestuderen? Hoe krijg je dit - het heelal - in een laboratorium om te bestuderen?).
Let wel: deze werkmethode van afscheiden levert heel wat resultaten op. Het heeft gans onze huidige welvaart tot stand gebracht: de industrialisatie, de mechanisatie en de 'computeralisatie', hebben we eraan te danken. Dit gooien we toch niet zomaar overboord? Dwaze vraag, je kunt geen stuk verleden uitsnijden alsof het er niet is geweest. Wat we zeker moeten doen, en dat weten de wetenschappers ook, is met onze resultaten terugkeren naar het vertrekpunt. Van het konijn weten we nu wat er binnenin steekt, maar wat is nu een konijn? Een levend konijn!
Zonder terug te keren (naar het punt van voor het snijden, voor de scheiding) kunnen we prachtige theorieën opbouwen, maar zijn deze wel waar? Komen ze wel overeen met de werkelijkheid? Een voorbeeld hiervan was onze vroegere visie over tijd. Tijd is een absoluut iets. Mooie theorie, maar Einstein toonde aan dat dit niet waar, niet werkelijkheidsgetrouw, is.

Hoger kwam onze welvaart even aan bod. Is er iets mis met welvaart? Met onze huidige welvaart? We leven- anno 2019 - in een kramp: hoe behouden we onze welvaart die er nu nog is? Blijkbaar is er weldegelijk iets mis; we zitten op de grenzen van onze welvaart.
Waar is het fout gegaan? We hebben onze 'mes-visie' toegepast op het koppel welvaart-welzijn. Hierbij hebben we alle aandacht gericht op welvaart en zijn we welzijn uit het ook verloren. Wat is het resultaat? Onze lucht is verpest, onze oceanen zitten vol plastic, onze planeet Aarde heeft 'ademhalingsproblemen' ('s nachts 'ademt onze planeet uit', ze laat overtollige restwarmte los, maar de Co2-laag belemmert dit proces). Dit alles is het gevolg van de splitsing van welvaart en welzijn, waarbij we het welzijn - het welzijn van de Aarde en ons eigen welzijn - uit het oog verloren hebben. En deze splitsing is het gevolg van onze mes-visie. Deze 'mes-visie' zit diep in onze westerse levenswijze. Deze visie is slim en dwaas (slim:uportunistisch maar niet dom; dwaas: niet wijs, heel weinig wijsheid).

Een ander aspect van het koppel welzijn-welvaart. Wij hebben de overtuiging 'hoe meer welvaart, hoe meer welzijn'. Dit werd vooral door de reclame door onze strot geduwd. Even nadenken over vier vijfden werken, "het wordt mij te zwaar, ik stap over van voltijds naar vier vijfden werken". We volgen de redenering en komen tot de conclusie: daar moet je idioot voor zijn. Het bewijs: door minder uren te werken ga je minder verdienen, minder verdienen dus minder welvaart. We passen de formule toe (hoe meer welvaart, hoe meer welzijn, dus ook: hoe minder welvaart hoe minder welzijn). Resultaat: minder welvaart dus minder welzijn. Wanneer vier vijfden werken minder welzijn oplevert, waarvoor doen we het dan?
Het is duidelijk dat het ingebakken patroon 'hoe meer welvaart, hoe meer welzijn' niet klopt. En, heel belangrijk, van waar komt dit ingebakken patroon? Hoe is het ontstaan? Vanuit onze 'mes-visie'. Via onze 'mes-visie' hebben we welzijn en welvaart uit elkaar gehaald. Tijd om ze terug tot eenheid te smeden.

We keren even terug naar het oude China. Hiervan kunnen we nog heel wat leren, onder andere over yang-yin. Moeten we ons dan richten op het oude China? Het mag, maar ook van Afrika, de Afrikaanse ziel, kunnen we nog heel wat leren. En van 'de primitieve volkeren' (Indianen, Aboriginals, enz.).
Samengevat: het is opletten geblazen met scheiden, met onze 'mes-visie' hanteren. En als we het al dan, vergeet dan niet terug te keren en het gesneden geheel terug samen te voegen.

Nog even over een misplaatst Antwerps 'grapje': Antwerpen is de stad en de rest (van België) is parking. Bedenkelijk. Even op doorgaan: eerst gans België in beton gieten - om een goede parking te hebben - en dan betogen voor behoud van het tropische regenwoud? Van waar komt dit grapje? Uit een meerwaardigheidsgevoel. Van waar komt dit meerwaardigheidsgevoel? Van onze 'mes-visie' 'wij en - of tegenover - de anderen'.
Is er iets mis om Antwerpenaar - of Vlaming, of wat dan ook - te zijn? Nee, zoals je het mes maar niet boven haalt "wij tegevenover de anderen".

Om te eindigen: van waar komt onze mes-visie vandaan? Vanuit een nog dieperliggende mes-visie, namelijk de scheiding tussen het hoofd en het hart. (Hierover een video op YouTube).

Tot slot: de Chinezen zeggen dat wij - in het Westen - eten met wapens; hiermee bedoelen ze mes en vork. Met stokjes eten? Oei! Dat lukt niet! Dan toch maar een mes gebruiken om te eten.